Bas Voerman, ecoloog: ‘Laarberg koestert natuurwaarde op bedrijventerrein’

Bedrijventerrein Laarberg heeft een vaste ecoloog in de arm genomen. Sinds dit voorjaar bewaakt Bas Voerman, eigenaar van Ecochore Natuurtechniek, de natuurwaarde op het terrein. Bovendien zorgt hij dat Laarberg aan de Wet Natuurbescherming blijft voldoen. We vroegen Voerman wat zijn werk eigenlijk inhoudt, wat er zoal groeit en leeft op Laarberg en hoe het gebied daar mee omgaat.

Om te beginnen: wat is ecologie eigenlijk?

“Ecologen onderzoeken de relaties tussen dier, plant en landschap, brengen die in beeld en geven advies om het te beschermen en te stimuleren. Voor Laarberg houdt dat in dat ik onderzoek welke dieren en planten er zijn en hoe ze hier leven. Waar ze van afhankelijk zijn. Is er een beschermde diersoort of situatie – zoals een nest – op een plek waar Laarberg wil ontwikkelen? Dan zorg ik dat dat op de juiste manier wordt gedaan.”

Vind je dat niet vervelend?

“Ik snap je vraag, maar nee. Om een wettelijke ontheffing te krijgen, moet ik namelijk zorgen dat we aan voorwaarden voldoen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor alternatieve verblijfplaatsen of voedselzoekgebieden. Zo blijven die dierenpopulaties op Laarberg en het omringende landschap behouden en blijven bedrijven en natuur hier in balans. Want Laarberg ís nu eenmaal een bedrijventerrein. Eentje waar de hele regio baat bij heeft. Net als bij natuurbehoud.”

Hoe weten jullie wat er allemaal leeft op Laarberg?

“Laarberg laat proactief elke drie jaar een monitoringonderzoek doen naar de verschillende diersoorten. Dat is niet verplicht, en is ook zeker niet standaard voor bedrijventerreinen. Het is wel slim. Die onderzoeken stellen Laarberg namelijk in staat om op de lange termijn te sturen op natuurbehoud én de belangen van de bedrijven. Win-win.”

Welke dieren leven hier?

“Onder andere bunzings, wezels en verschillende soorten vleermuizen. De verblijven van deze soorten zijn beschermd. Voedsel- en vliegroutes zijn niet direct beschermd, maar daar moeten dan wel alternatieven voor zijn. Verder leven er veel vogelsoorten, zoals de boomvalk, buizerd en ransuil. Mooi verhaal: onlangs heeft zich in een grote bult bouwgrond een kolonie oeverzwaluwen genesteld. De ontwikkeling van dat stukje terrein is stilgelegd, totdat straks de jongen zijn uitgevlogen. Voor de Gebiedsonderneming natuurlijk best even balen. Het vertraagt plannen en kost geld, maar ze wachten wel. Alles gaat volgens de Wet natuurbescherming.”

Hoe ziet een werkdag er voor jou uit?

“Een normale dag? Ik maak adviezen en rapportages en doe veel onderzoek in het veld. Op Laarberg waak ik er bijvoorbeeld voor dat nieuw te ontwikkelen terrein op zo’n manier wordt ingericht dat er leefbare ruimte is voor groen en dieren. Ook begeleid ik de kap van bomen. Dat houdt in dat ik naga of een boom een essentiële ecologische functie heeft – bijvoorbeeld als vaste verblijfplaats of nestlocatie – voordat hij wordt gekapt. Neem bijvoorbeeld de ransuil. Deze heeft zich nu genesteld in bomen die gepland staan voor kap. Maar een nest in gebruik is altijd beschermd. Laarberg mag dus pas kappen als ze uitgebroed is en de ontheffingsaanvraag is goedgekeurd. Dat hele proces begeleid ik. Het mooie is; de ransuil bouwt niet zelf haar nesten. Ze gebruikt oude nesten van andere vogels. Verplaatsen gaat daardoor relatief gemakkelijk. We hebben mooie nestmanden opgehangen in de buurt waar ze – als de jongen zijn uitgevlogen – haar intrek in kan nemen. Pas dan wordt de boom gekapt.”

Is dat kappen nou nodig?

“Soms wel. Bij nieuwe plannen, adviseer ik over het behoud van bomen en het inpassen van waardevolle groenstructuren in de nieuwe verkaveling. Dat is soms best een puzzel. En die puzzel past niet altijd. Als er toch gekapt moet worden, dan adviseer ik over terugplaatsing elders. Daarbij houden we de diversiteit en ecologische waarde voor het terrein in het oog. Zo geef ik bijvoorbeeld advies over boomsoorten die aantrekkelijk zijn voor dieren, maar ook over de bloemen in de bermen. Die moeten aantrekkelijk zijn voor insecten, niet alleen voor het menselijk oog.”

Hoe is de staat van de grond eigenlijk?

“Ondanks de droogte vrij goed! Ik heb recent een bodemonderzoek gedaan, voor de verwijdering en herplanting van een grote houtwal komende winter. (Een houtwal is een aangelegd, verhoogd stuk grond met verschillende bomensoorten, red.) Nu gaan we delen van de vruchtbare ondergrond ‘transplanteren’ naar de nieuwe locatie. Zo behouden we een deel van het rijke bodemleven, vol goede schimmels, micro-organismen en zaden, zodat de nieuwe bomen de grootste kans van slagen hebben en de nieuwe houtwal vanaf de aanleg een ecologische voorsprong heeft.”

Wat is jouw indruk van de Gebiedsonderneming, als ecoloog?

“Laarberg kiest veelal voor lange termijn oplossingen. Zoals je begrijpt is zo’n grondtransplantatie niet de goedkoopste optie, maar wel eentje die uiteindelijk de meeste natuurwaarde oplevert. Ander mooi voorbeeld: de nieuwe houtwal. Die is niet kinderachtig: zo’n 4500 m2 groot met waarschijnlijk zo’n duizend bomen en struiken – variërend van een jaar of twee oud tot wat meer volwassen laanbomen. En dan nog lage begroeiing, bloemen en gras. Een flinke investering, die Laarberg graag doet.”

Waar liggen nog kansen om het bedrijventerrein verder te vergroenen, en intussen wel te kunnen blijven ondernemen?

“Ik ben enorm enthousiast over de mogelijkheden van natuurinclusief bouwen. Dat gaat nog verder dan het inpassen van bestaand groen in kavels die nog verkocht moeten worden of het helpen van de bedrijven met een groene kavelinrichting. Dan gaan we groen echt verwerken in de bebouwing. Stel je voor: een open tuin in het midden van je kantoorpand. Of een groen tuindak! Je zou zelfs nestkasten kunnen verwerken in de buitenmuren. Maar dan moet je wel zeker zijn dat je zo’n muur niet meer wil verplaatsen. Want een nest dat gebruikt wordt, is dus beschermd. Maar als zoiets het ondernemen niet in de weg staat: hoe leuk is het om diertjes op je terrein te hebben? Ook best slim met oog op het tekort aan werknemers. Zeg nou zelf: je werkt toch veel liever op een groene, levendige plek, dan op een grijs, betonnen industrieterrein?”